بیمه محصولات کشاورزی به عنوان یک ابزار مدیریت خطر در نظر گرفته می‌شود که می‌تواند درآمد کشاورز را باوجود مخاطرات برای محصول، تضمین نماید. خوابیدگی بوته (ورس) یکی از عواملی است که باعث کاهش عملکرد دانه در غلات می‌شود. عوامل متعددی بر پدیده خوابیدگی بوته تأثیر می‌گذارند که می‌توان آن‌ها را به عوامل طبیعی (آب و هوایی) و مدیریت زراعی (مدیریتی) تقسیم کرد. در ایران، مزارعی که در اثر عوامل مدیریتی دچار ورس شوند تحت پوشش بیمه قرار نمی‌گیرند. به‌منظور یافتن شاخص‌هایی برای تشخیص ورس طبیعی از ورس مدیریتی، ارزیابی‌های مزرعه‌ای در تعدادی از مزارع کشاورزان، برای جمع‌آوری اطلاعاتی نظیر مقدار مصرف کود نیتروژنه، میانگین تعداد پنجه و ارتفاع بوته، تعداد دانه‌های پر و پوک در خوشه، اندازه‌گیری شدت رنگ برگ با استفاده از نمودار رنگ برگ در دو استان گیلان و مازندران انجام شد. همچنین نمونه خاک و گیاه بطور جداگانه از دو بخش ورس‌کرده و سالم مزارع کشاورزان تهیه و تجزیه‌های مورد نیاز روی این نمونه‌ها صورت گرفت. نتایج داده‌های حاصل از ارزیابی‌ها در مزارع کشاورزان نشان داد که بین ارتفاع بوته، رنگ برگ و محتوای نیتروژن گیاه در دو بخش ورس‌کرده و ورس‌نکرده اختلاف قابل‌توجهی وجود داشت. نتایج تحقیق نشان داد که ارتفاع بوته و عوامل موثر بر آن از جمله مقدار مصرف کود نیتروژن، نقش کلیدی در پدیده ورس در برنج دارند. نتایج این تحقیق میدانی نشان داد که تراکم بوته، ارتفاع بوته، تاریخ نشاکاری، تعداد پنجه و شدت رنگ برگ گیاه برنج از شاخص‌های اصلی برای تشخیص ورس طبیعی از ورس مدیریتی هستند.
محمد محمدیان; عباس شهدی کومله; ناصر دواتگر; صاحب سودایی مشایی. "دستورالعمل فنی تشخیص دلایل خوابیدگی بوته (طبیعی و مدیریتی) در زراعت برنج". مجله ترویجی شالیزار, 3, 2, 1400, 31-37.
HARVARD
محمدیان, محمد, شهدی کومله, عباس, دواتگر, ناصر, سودایی مشایی, صاحب. (1400). 'دستورالعمل فنی تشخیص دلایل خوابیدگی بوته (طبیعی و مدیریتی) در زراعت برنج', مجله ترویجی شالیزار, 3(2), pp. 31-37.
)