1
عضو هیات علمی/ موسسه تحقیقات برنج کشور- معاونت مازندران
2
هیات علمی موسسه تحقیقات برنج کشور
چکیده
کشت برنج در ایران دارای اهمیت اقتصادی و اجتماعی زیادی بوده و بعد از گندم، دومین غله مهم در سبد غذایی مردم ایران است. کمبود روزافزون منابع آبی ناشی از تغییر اقلیم و سرازیر شدن آن به بخش‌های دیگر مانند شرب و صنعت سبب کمتر شدن سهم کشاورزی از این منابع شده است. از سوی دیگر مقدار مصرف آب در روش غرقاب دائم زیاد و بهره‌وری آن کم می‌باشد. یکی از راهکارهای کاهش مصرف آب در کشت برنج تغییر روش مرسوم آبیاری از غرقاب دائم به آبیاری تناوبی در مناطقی است که با کمبود این منبع حیاتی روبرو هستند. به منظور اصلاح شیوه سنتی آبیاری غرقابی در شالیزار پژوهش‌هایی به صورت آزمایش‌های جداگانه با آبیاری تناوبی در شهرهای مختلف استان مازندران اجرا شد. نتایج نشان داد که تغییر روش آبیاری از غرقابی دائم به آبیاری تناوبی تغییری در مقدار عملکرد و صفات طول‌خوشه، تعداد دانه‌پر، تعداد دانه‌پوک، وزن هزارد‌انه، درصد باروری و تعداد پنجه در کپه نداشت. مدیریت آبیاری در اراضی شالیزاری به شیوه تناوبی ضمن جلوگیری از کاهش عملکرد و پایداری تولید سبب صرفه‌جویی در مصرف آب به مقدار 10 الی 20 درصد شده است. به عبارت دیگر می‌توان نتیجه گرفت که برای کشت برنج نیازمند شرایط غرقاب دائم نبوده و در صورت کمبود آب، آبیاری تناوبی در کشت برنج، اعمال آبیاری تناوبی از مرحله پس از استقرار نشا تا رسیدن فیزیولوژیکی برنج برای نواحی مرکزی استان مازندران می‌باشد.
)