کاربرد روش‌های آبیاری تناوبی برای صرفه‌جویی در مصرف آب در شالیزارهای استان گیلان

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسندگان

مؤسسه تحقیقات برنج کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و‌‌ ترویج ‌کشاورزی، ، رشت، ایران

چکیده

روش مرسوم در آبیاری برنج، غرقاب دائم است که سبب مصرف مقادیر زیادی آب می‌شود. این روش گرچه دارای مزایایی نظیر کنترل آسان‌تر علف‌های هرز و سادگی اجرا است، اما در شرایط محدودیت آب، نمی‌تواند پاسخگوی نیازهای توسعه پایدار کشاورزی باشد. در این نوشتار، روش‌های مختلف آبیاری تناوبی به‌عنوان راهکارهای جایگزین برای بهبود مدیریت مصرف آب در مزارع برنج معرفی و تحلیل می‌شود که نتیجه مجموعه‌ای از تحقیقات انجام‌شده در مؤسسه تحقیقات برنج کشور است. این روش‌ها شامل آبیاری با دور ثابت، آبیاری بر اساس خصوصیات خاک، آبیاری مبتنی بر رطوبت خاک و آبیاری مطابق با مراحل رشدی گیاه هستند. یافته‌ها نشان می‌دهد که با اجرای برخی از این روش‌ها می‌توان مصرف آب را به‌طور متوسط 15 تا 20 درصد کاهش داد، بدون آن‌که کاهش معنی‌داری در عملکرد نهایی محصول مشاهده شود. حتی در برخی شرایط، آبیاری تناوبی ضمن بهبود بهره‌وری آب، باعث افزایش عملکرد نیز شده است. بنابراین تغییر روش سنتی آبیاری برنج، نه‌تنها ضرورتی اجتناب‌ناپذیر در راستای مقابله با بحران آب است، بلکه از منظر اقتصادی و زیست‌محیطی نیز کاملاً توجیه‌پذیر می‌باشد. بر همین اساس، پیشنهاد می‌شود کشاورزان و مدیران بخش کشاورزی، با توجه به شرایط اقلیمی، نوع رقم کشت‌شده و با در نظر گرفتن زیرساخت‌ها، از روش‌های متنوع آبیاری تناوبی برای افزایش بهره‌وری منابع آب بهره ببرند.

کلیدواژه‌ها